NHÁP

NGHIÊN CỨU

GIẢI QUYẾT TÌNH TRẠNG GIAO THÔNG Ở VIỆT NAM

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:

1.    CÁC NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI TÌNH TRẠNG TẮC ĐƯỜNG.

2.    HƯỚNG GIẢI QUYẾT.

PHẠM VI NGHIÊN CỨU:

 Khu vực: TP.HỒ CHÍ MINH

CẤU TRÚC CỦA NGHIÊN CỨU:

Toàn bộ nghiên cứu được trình bày trong 9 trang, gồm 5 chương chính:

Chương 1 : Văn hóa giao thông.

Chương 2 : Phát luật.

Chương 3 : Mục đích tham gia giao thông và hoạt động hai bên đường.

Chương 4 : Giờ cao điểm.

Chương 5 : Phương tiện tham gia giao thông.

TÓM TẮT CÁC ĐỀ XUẤT:

1.    Dùng các phương tiện truyền thông để tạo một thói quen cho thế hệ tương lai về văn hóa giao thông như “đoạn quảng cáo” hay những chương trình hướng dẫn luật đi xe (trang 2).

2.    Tăng mức phạt, thay đổi cách phạt với những người vi phạm (trang 3).

3.    Thay đổi một chút về giờ mở cửa, đóng cửa của các cửa hàng và giờ được phép giao hàng ở những khu vực hay bị ùn tắc giao thông (trang 4).

4.    Quy định những loại hình kinh doanh bị giới hạn và không được phép ở hai bên đường nơi thường xảy ra ùn tắc giao thông (trang 4).

5.    Di dời các cơ sở y tế, trường học theo tỉ lệ phù hợp như di chuyển 1 bệnh viện sẽ kèm theo 1 trường học, 1 chợ, 1 trung tâm siêu thị, 1 trung tâm vui chơi giải trí (trang 7).

6.    Phát triển các ứng dụng tính mức tiêu thụ xăng cho xe máy (trang 8).

7.    Phát triển ứng dụng thu thuế khi ôtô di chuyển trong khu vực hay xảy ra ùn tắc giao thông (trang 8).

8.    Phát triển ứng dụng thẻ để đi xe buýt, tạo các chương trình để người dùng thấy được những lợi ích khi đi xe buýt (trang 9).

NỘI DUNG:

CHƯƠNG 1 : VĂN HÓA GIAO THÔNG CỦA NGƯỜI VIỆT.

1.1 Văn hóa giao thông.

Người Việt Nam chúng ta luôn tự hào về truyền thống văn hóa, từ thời cha ông chúng ta đã có văn hóa trong lời ăn tiếng nói, ứng xử. Trong giao thông, từ xưa chúng ta đã quen với những con đường nhỏ và những phương tiện thô sơ, chính vì sự lưu thông ít và hạn chế nên khi tất cả mọi người cùng đổ dồn về thành phố văn hóa giao thông của chúng ta trở nên lộn xộn, không theo bất kỳ trật tự nào. Phóng nhanh, vượt ẩu, lấn tuyến, vượt đèn đỏ hay đi ngược chiều vẫn là những bài toán trong “Bi kịch mảnh đất công” vẫn chưa có lời giải.

1.2 Làm thế nào để thay đổi văn hóa giao thông.

Ở trên chúng ta đã nói về văn hóa giao thông của người dân Việt Nam. Nhận thức của người tham gia giao thông cần được thay đổi như những cây trưởng thành trong một khu rừng, những chiếc cây này biết rằng càng chen lấn chúng càng có được ít ánh sáng hơn. Chúng ta có thể thay đổi từ những điều dễ dàng nhất là “vẽ một bức tranh đẹp” cho thế hệ tương lai bằng việc ghi sâu vào trong ký ức thế hệ trẻ những đoạn quảng cáo vào một thời gian thích hợp trong ngày. Có thể là buổi tối, khi các thành viên trong gia đình ăn bữa tối. Hay các chương trình luật an toàn giao thông, và khi lớn lên khi đủ khả năng tham gia giao thông những suy nghĩ không vượt đèn đỏ, đi ngược chiều sẽ là điều hiển nhiên mà thế hệ này mặc định sẽ thực hiện. Văn hóa giao thông là điều tất cả chúng ta phải suy ngẫm, nó không thể thay đổi nhanh chóng, không thuộc trách nhiệm của riêng ai, nó cần thời gian, pháp luật và cần sự phát triển nhận thức của mỗi người trong chúng ta.

CHƯƠNG 2 : PHÁP LUẬT.

2.1 Tình trạng hiện tại.

Hãy tưởng tượng một sáng thức dậy, bạn ra đường và cảnh tượng như những bộ phim Holywood đang xảy ra, những tiếng còi lớn và không ngừng từ những “máy bay” container đang bay vù vù trên đường, họ đi như tất cả ở dưới chân họ, những chiếc xe ben coi vỉa hè là một làn đường thú vị cần trải nghiệm, những chiếc ôtô chạy như phía trước họ là đường chân trời vô tận. Đó là cảnh tượng sẽ xảy ra nếu chúng ta không có pháp luật, không có Cảnh Sát Giao Thông đứng điều tiết giao thông. Vượt đèn đỏ, đi ngược chiều và rất nhiều những lỗi khác đang là bài toán khó với tất cả chúng ta.

2.2 Những gợi ý thay đổi.

Nếu giả sử: việc xử phạt người vi phạm giao thông giống như xử phạt một đứa trẻ, bạn có thể dùng áp lực, đánh vào kinh tế nhưng nó sẽ chỉ hiệu quả khi bạn có mặt ở đó, khi bạn không ở đó- đứa trẻ vẫn vi phạm. Chỉ khi đứa trẻ đủ nhận thức, nó sẽ không vi phạm nữa. Biện pháp đơn giản nhất là thay đổi nhận thức và sử dụng các thiết bị công nghệ để giám sát tốt hơn. Với việc tăng mức phạt tất cả các đối tượng vượt đèn vàng, đèn đỏ, kết hợp cùng phạt theo cấp số nhân, phạt theo % thu nhập. Đây không phải là cách tốt nhất nhưng có thể sẽ có hiệu quả ví dụ: phạt theo thu nhập và trừ thẳng vào lương tháng, có thể là một số % nhất định. Với cách này tiền phạt sẽ được thông báo về công ty nơi người vi phạm đang làm việc. Chắc hẳn sẽ có những câu hỏi là với người đang đi học hoặc thất nghiệp thì xử lý thế nào. Với những người này có thể dùng cấp số nhân và cần một khoảng thời gian để cấp số này hồi phục về 1x. Ví dụ vi phạm lần 1: phạt 1x000 VNĐ, lần 2 sẽ là 2x000 VNĐ lần 3 là 3x000 VNĐ và có khoảng thời gian nhất định không vi phạm bạn sẽ trở về mức 1x. Tôi tin chắc việc vượt đèn đỏ hay đi ngược chiều thì bất kể người tham gia giao thông nào cũng nhận ra điều đó là sai và chẳng có cách nào để biện hộ cho những sai lầm này.

CHƯƠNG 3 : MỤC ĐÍCH THAM GIA GIAO THÔNG VÀ HOẠT ĐỘNG HAI BÊN ĐƯỜNG.

3.1 Những mục đích cơ bản.

Mỗi người tham gia giao thông đều có những mục đích khác nhau đó là những hoạt động của cuộc sống.

3.2 Hoạt động hai bên đường.

Bạn có nghĩ có sự liên quan mật thiết nào giữa mục đích tham gia giao thông và các hoạt động hai bên đường không? Một vài người trong chúng ta chắc hẳn sẽ có những lúc tiện đường mua đồ ăn cho bữa tiếp theo khi đang đi trên đường hoặc ghé vào một quán ven đường để ăn, một số thì mua những thứ cần thiết cho cuộc sống. Đối với các cửa hiệu kinh doanh, các khu chợ thì càng đông người đi qua tỉ lệ có người mua hàng càng cao.

3.3 Một vài ý tưởng điên rồ.

Ý tưởng là kiểm soát các hoạt động kinh doanh của cửa hàng, khu chợ gần nơi hay xảy ra ùn tắc giao thông. Sẽ thế nào nếu tại một số khu vực hay xảy ra tắc đường chúng ta chú ý tới hoạt động ở hai bên đường. Hãy thử trả lời câu hỏi? Tốc độ di chuyển sẽ thay đổi thế nào nếu bạn đi thẳng từ nơi làm việc và về nhà, sau đó mới tới các hoạt động khác của cuộc sống. Chắc chắn bạn sẽ cảm thấy tốt, mọi thứ sẽ không bị gián đoạn. Ví dụ: một gia đình có trẻ nhỏ đang đi học và cần đưa đón, giả sử việc chở con đi học, sau đó tới nơi làm việc rồi đón đứa trẻ và đi về nhà là các số tự nhiên (từ 1-9) vì đây là các hoạt động có thời gian cụ thể và cần đúng giờ. Còn các hoạt động như mua đồ ăn, đi gặp gỡ bạn bè, mua một số thứ cần thiết cho cuộc sống là các số thập phân, vì nó không cụ thể thời gian và có thể thay đổi tùy vào nhu cầu. Chúng ta đều thấy việc đếm một dãy số tự nhiên là dễ dàng và không bị gián đoạn. Việc sắp xếp chúng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới giao thông. Vì vậy nếu chúng ta không thể quản lý được thời gian của những hoạt động này thì hãy quản lý các hoạt động hai bên đường. Đây có vẻ là một ý tưởng điên rồ nếu quy định giờ mở cửa và quản lý các hoạt động hai bên đường ở những khu vực hay xảy ra ùn tắc giao thông. Nhưng chắc chắn sẽ có một hiệu quả lớn, ví dụ :

-       Các cửa hàng chỉ được mở cửa sau 9h sáng và phải đóng cửa trong khoảng từ 16h-19h.

-       Các cửa hàng chỉ được giao hàng sau 9h sáng và tất cả các chuyến hàng được giao phải hoàn thành trước 16h chiều.

-       Quy định một số loại hình kinh doanh bị giới hạn và không được phép ở những vị trí hay xảy ra ùn tắc giao thông.

-       Hạn chế và ngừng cấp phép xây dựng chung cư, nhà trọ trên các khu vực thường xuyên bị tắc đường (giới hạn đường kính xây dựng).

Tới đây tôi tin chắc rằng sẽ có rất nhiều câu hỏi và những ý kiến trái chiều nếu áp dụng các phương pháp này, cụ thể là :

Mọi người sẽ phải ra đường nhiều hơn, vì không tiện đường để làm được nhiều việc, điều đó sẽ dẫn tới tắc đường nhiều hơn?

Trả lời : Chắc chắn là không vì 2 lý do:

-       Bạn sẽ làm mọi việc chuyên nghiệp hơn, vì nó ít bị gián đoạn, bạn sẽ biết chắc chắn vào giờ này, ngày này bạn nên làm gì.

-       Bạn sẽ quản lý thời gian của mình tốt hơn, làm việc theo một kế hoạch cụ thể và hiệu quả.

Việc đó sẽ ảnh hưởng tới thu nhập của các cửa hàng kinh doanh từ đó ảnh hưởng tới kinh tế của khu vực đó ?

Trả lời : Kinh tế sẽ chị bị giảm khi một trong hai cung hoặc cầu gặp vấn đề, ở đây nhu cầu của người tiêu dùng không thay đổi, nó chỉ đơn giản là chuyển một phần nhỏ nhu cầu sang khu vực lân cận. Nếu bạn không thể mua ở đây, đơn giản là bạn có thể mua ở một khu vực gần đó.

Các quán ăn, quán coffee hay giải trí thường hoạt động trong khoảng từ chiều tới khuya, nó sẽ bị ảnh hưởng?

Trả lời : Nếu bạn ở một ngôi nhà gần đường lớn, bạn sẽ thấy đồ đạc trong nhà rất nhanh bám bụi, đó cũng là lý do các du khách nước ngoài “ngạc nhiên” khi đánh giá về mức độ vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam. Sẽ hợp lý hơn nếu các quán ăn nằm trong hẻm, nơi có giao thông ít hơn và sạch sẽ hơn. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc muốn tồn tại và phát triển các quán ăn phải đạt được chất lượng tốt hơn, ngon hơn, điều này thực sự có lợi cho mọi người.

Như vậy các nhà bán lẻ lớn như Thegioididong, Dienmayxanh..vv đều không được phép nằm ở các khu vực ngã tư, nơi hay xảy ra ùn tắc giao thông ?

Trả lời : Không hẳn, nhưng tôi nghĩ nên hạn chế, các mô hình kinh doanh này mặc dù đã đảm bảo đầy đủ các yếu tố về mặt bằng, nơi để xe nhưng cũng đang phát triển tràn lan và chưa kiểm soát được.

Ngừng xây chung cư sẽ phá vỡ giấc mơ mua nhà thành phố của bao nhiêu hộ gia đình, ngưng cấp phép xây phòng trọ sẽ làm tăng giá phòng trọ, điều đó sẽ ảnh hưởng tới các sinh viên, học sinh, những người thu nhập thấp ?

Trả lời : Hầu hết chúng ta đều mang trong mình giấc mơ sống ở thành phố, càng gần trung tâm càng tốt vì ở đây có đủ các dịch vụ, cũng dễ dàng học tập và làm việc. Nhưng chúng ta lại bỏ qua các yếu tố cốt lõi của cuộc sống và coi nó như một điều bình thường là : chất lượng không khí, tiếng ồn và giá cả đắt đỏ. Khi có những chính sách có lợi cho người sống ở ngoại thành, tôi tin chắc sẽ có rất nhiều dịch vụ phát triển theo và người dân sẽ cân nhắc nhiều hơn.

CHƯƠNG 4 : GIỜ CAO ĐIỂM.

4.1 Giờ cao điểm.

Chúng ta đều biết giờ cao điểm được quy định là từ 6h-8h30 và 16h-18h30 ngoài ra trong khoảng 10h-12h trưa có lẽ cũng là giờ cao điểm (Hình 4.1).

Ở những giờ cao điểm này, hầu hết các tuyến đường trong trung tâm thành phố đều bị ùn tắc, tốc độ di chuyển trung bình đo được tại trung tâm thành phố Hồ Chí Minh là xấp xỉ 20km/giờ. Giờ cao điểm chính là một cái bẫy cộng hưởng, khi có đủ số xe ra đường nó sẽ tạo nên “cộng hưởng tắc đường”.

Hình 4.1

4.2 Một chút loằng ngoằng

Đã bao giờ bạn nghĩ thay đổi giờ làm hay thay đổi giờ học như các nước phát triển không? Đó có lẽ là một ý tưởng hay nhưng sẽ kéo theo nhiều thay đổi về sinh hoạt, trong Giáo dục thay đổi toàn bộ sẽ không thể được vì ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt của tất cả mọi người, thay đổi một phần sẽ ảnh hưởng tới các kỳ kiểm tra, kỳ thi. Chúng ta đều biết, giờ cao điểm là lúc mà rất nhiều người ra đường, tham gia giao thông. Những đề xuất mà hầu hết mọi người đều nghĩ tới đó là: di chuyển một số trường học, bệnh viện hay trụ sở của các bộ ngành ra ngoài nội thành. Bài toán này sẽ trở nên khó nếu chúng ta không trả lời một số câu hỏi đơn giản như: Ai sẽ muốn rời thành phố?

-       Thành phần học sinh và người dân lao động có mối liên hệ gắn kết vì vậy nếu di dời trường học sẽ phải di dời cả các văn phòng, nhà máy xí nghiệp.

-       Di dời các bệnh viện là một ý tưởng khả thi nhưng sẽ có nhiều lợi ích của các bên bị thiệt hại? Những bác sĩ giỏi sẽ không muốn ra ngoại thành khi mà cuộc sống của họ gắn liền với thành phố và sinh hoạt gia đình. Khi không có bác sĩ giỏi thì người bệnh cũng sẽ không ưu tiên các bệnh viện ở ngoại thành. Và chúng ta chưa liệt kê đến yếu tố chính là đa số mọi người đều bị những căn bệnh bình thường, được chuẩn đoán và chữa trị trong thời gian ngắn nên sẽ ít có nhu cầu ra ngoại thành.

-       Di dời các cơ sở bộ ngành cũng là một ý tưởng nhưng nó cũng không thể đạt được vì lý do cơ bản là: Những người làm trong khu vực này đều là những người có trình độ học vấn cao, họ chắc chắn không muốn di chuyển ra một nơi thiếu nhiều dịch vụ và việc di chuyển này còn ảnh hưởng tới các thành viên khác trong gia đình.

-       Vì vậy nếu chuyển các trường đại học, bệnh viện hay các cơ sở bộ ngành thì hãy chuyển theo mô hình tỉ lệ sao cho cân đối và phục vụ nhu cầu của người dân như một mô hình của “cuộc sống”. Chuyển một trường học thì phải chuyển một bệnh viện, một cơ sở bộ ngành, một chợ..vv giống như chúng ta xây một “thành phố nhỏ” mới vậy.

CHƯƠNG 5 : CÁC PHƯƠNG TIỆN THAM GIA GIAO THÔNG.

5.1 Một góc nhìn “ngắn”.

Chắc hẳn chúng ta đều biết là xe máy chiếm số lượng lớn nhất, là nguyên nhân chính được cho là gây tắc đường, xe buýt là phương tiện công cộng được khuyên nên sử dụng nhất nhưng lại không có riêng một làn đường, không có những ưu điểm hơn hẳn các phương tiện khác. Ôtô và các loại xe chở hàng khác cũng là “những bị can“ trong vụ án tắc đường và cũng chưa có giải pháp xử lý.

5.2 Giải pháp cho từng phương tiện.

Trong thời buổi công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay, việc áp dụng công nghệ máy tính vào xử lý các vấn đề tính toán liên tục là một giải pháp tốt nhất, máy tính sẽ giúp chúng ta xử lý các vấn đề mà không cần nghỉ ngơi hay bị cảm xúc chi phối.

Giả sử trên đường của chúng ta chỉ còn lại 3 loại hình phương tiện phổ biến nhất là: Xe máy (vua của các loại xe) vì tính tiện ích và khả năng dễ sử dụng. Xe ôtô (phương tiện tiện nghi) và xe buýt (kẻ khổng lồ). Nếu bạn từng xem một đàn kiến di chuyển thì bạn sẽ thấy chúng không bao giờ bị tắc đường dù cả đàn có đang vận chuyển một kẻ khổng lồ.

Xe máy : Tổng số xe máy ở TP. Hồ Chí Minh vào khoảng 9 triệu chiếc, trung bình mỗi ngày có khoảng 169 ôtô và 816 xe máy đăng ký mới. Vậy nếu chúng ta bắt đầu có những chính sách với những chiếc xe mới này thì sao? Chúng ta đều biết xăng dầu đang bị đánh thuế rất cao vì không thể đánh thuế từng chiếc xe máy nhưng đây là một cách không hiệu quả. Nếu thuế xăng được chuyển sang dạng thuế giống như điện. Nghĩa là mỗi chiếc xe máy đăng ký mới sẽ có một thiết bị đo lượng xăng tiêu thụ và số km được hưởng giá xăng tốt nhất trong một năm, ví dụ : 5000km/năm sẽ được hưởng mức xăng A (vnđ) khi vượt mức đó sẽ tăng lên B (vnđ). Điều này sẽ làm cho việc di chuyển của người dân cần tính toán tốt hơn, khi nào thì cần đi xe máy.

Ôtô, xe chở hàng và các loại xe lớn khác :

-       Ôtô cá nhân : Hầu hết các ôtô hiện nay đều phải chịu một mức thuế rất lớn (thuế xăng, thuế môi trường, thuế nhập khẩu ..vv) đây không phải là cách đánh thuế hiệu quả vì nó không làm giảm khả năng muốn sử dụng ôtô mà chỉ làm chậm việc sở hữu ôtô. Nếu hiểu rõ nhu cầu sử dụng của người mua chúng ta sẽ có cách giải quyết đúng, một số mua xe với mục đích làm việc, một số mua xe để đi chơi đi du lịch và một số mua để “oai”. Hãy để người sở hữu xe trả lời câu hỏi “việc sở hữu một chiếc ôtô của mình có gây thêm ùn tắc giao thông không?”.

-       Ôtô chở hàng và các loại xe ba gác : Đây là phương tiện kiếm sống của người dân, nên tôi vẫn chưa có ý tưởng gì.

Nếu mỗi chiếc ôtô phải sử dụng một hệ thống định vị và hệ thống này sẽ phải hoạt động khi chiếc xe lăn bánh, với ôtô đăng ký lưu thông ở các thành phố lớn sẽ phải chịu một mức thuế cao hơn khi làm các thủ tục mua xe. Và thời gian lăn bánh trong thành phố cũng bị tính thuế. Ví dụ: Bạn sống ở thành phố Hồ Chí Minh và quê bạn ở Đồng Nai, nếu mua xe biển thành phố Hồ Chí Minh bạn sẽ phải mua với mức 2x VNĐ nhưng nếu biển số Đồng Nai bạn mua với mức 1,5xVNĐ. Và khi di chuyển trong khu vực các thành phố Hồ Chí Minh bạn sẽ phải trả mức thuế tính theo giờ tùy theo từng thời điểm trong ngày. Như vậy điều này sẽ có lợi cho tất cả mọi người, đầu tiên là người mua sẽ được sở hữu ôtô với nhu cầu sử dụng của mình, khi mua ở một tỉnh nhỏ sẽ có giá ưu đãi hơn, thứ hai là các bộ ngành làm công việc cấp phép xử lý các vấn đề khi mua xe và các sự cố khi sử dụng xe cũng sẽ hoạt động hiệu quả hơn (có thể thấy rõ ở là nhiều thành phố nhỏ số lượng đăng ký ôtô rất ít nên việc xử lý của các bộ ngành cũng hạn chế, trong khi ở các thành phố lớn việc xử lý các vấn đề này rất nhiều).

Xe buýt và các phương tiện công cộng.

-       Taxi : Ở những nước phát triển đều đã tận dụng các phần mềm quản lý đặt xe, nếu có một phần mềm giúp người dùng đặt hành trình và tính giá cước giống như Grab, Uber đang làm thì nó sẽ mang lại rất nhiều hiệu quả. Và chúng ta sẽ có những chiến lược để phù hợp với người dùng và cạnh tranh với những gã khổng lồ từ nước ngoài.

-       Xe buýt : Chúng ta đều dễ dàng nhận thấy xe buýt là phương tiện công cộng được khuyên là nên sử dụng vì mang lại nhiều lợi ích cho xã hội. Nhưng dù lợi ích có lớn thì cũng không thể vượt qua được lợi ích cá nhân, lợi ích của từng người tham gia giao thông. Ngay khi mà lợi ích cá nhân được thỏa mãn, con người sẽ chú ý tới lợi ích của cộng đồng. Vậy làm thế nào để lợi ích của “cá nhân” được thỏa mãn, nếu liệt kê các ưu và nhược điểm của xe buýt thì chúng ta thấy rõ ràng là nó không hiệu quả. Mất vệ sinh, không an toàn, chưa phủ sóng tốt. Vấn đề là phải làm sao để người đi xe buýt thấy được cái lợi cho bản thân, là lựa chọn tối ưu nhất chứ không phải là lựa chọn cuối cùng khi đi xe buýt. Để xe buýt trở thành phương tiện được nhiều người sử dụng, nên có những chính sách ưu tiên dành cho xe buýt như chuyến đi “miễn phí” định kỳ để thu hút mọi người. Áp dụng công nghệ kỹ thuật sử dụng phần mềm dùng thẻ để thanh toán và có thể dùng một vài chương trình khuyến khích người đi xe buýt đạt tới một số lượng lần nhất định, số km để được một món quà hay một ưu đãi. Ngoài ra cần cải thiện lại nội thất và quy định giữ gìn vệ sinh trên xe.

-       Xe tải và xe chở hàng : Ưu tiên lưu thông trong đêm.

-       Xe buýt chở học sinh : Đây là một phương tiện mà các nước phát triển đều có và dành riêng cho đối tượng học sinh. Chúng ta có thể tham khảo từ các nước phát triển về thiết kế, trang trí bên ngoài, tạo cảm giác muốn ngồi trên chiếc xe đó” bằng được” của các học sinh. Chính điều này cũng giúp giảm một phần các phụ huynh đi đón, một yếu tố rất lớn gây ùn tắc giao thông.

Xin hết !

Nghiên cứu và giải pháp được thực hiện bởi Leoart193

Biên Hòa: 21/03/2018

Gmail: ketnoilife@gmail.com